Helstu samningar og yfirlýsingar er snerta mannréttindi

Gerð alþjóðasamninga á sér að jafnaði langan aðdraganda. Oft eru ráðstefnur haldnar þar sem saman koma fulltrúar ríkisstjórna, sérfræðingar, embættismenn og stjórnmálamenn, rökræða hver drögin á fætur öðrum og bítast um hin ýmsu ákvæði sem varða hagsmuni þeirra.

Okkur Íslendingum stendur kannski næst að minnast gerðar Hafréttarsáttmála Sameinuðu þjóðanna, sem var rúm tíu ár í smíðum og er þá aðeins talinn tíminn frá því að Hafréttarráðstefnan hófst 1973 - en að undirbúningi hafði þá þegar verið unnið árum saman þar sem fulltrúi Íslands vann mikið starf.

Hjá Allsherjarþinginu þróast alþjóðasamningar oft með þeim hætti, að eftir ýtarlegar umræður á þinginu og í hinum ýmsu nefndum með tilheyrandi ályktunum er samþykkt yfirlýsing – declaration – um tiltekinn málaflokk.

Slíkar yfirlýsingar eru ekki bindandi að alþjóðarétti en geta haft mikil áhrif til stuðnings þeim markmiðum, sem þar eru sett fram. Telji nægilega mörg aðildarríkjanna, að yfirlýsingin ein dugi ekki og þörf sé sterkari, bindandi lagareglna, er unnið að gerð alþjóðasamnings og hann opnaður með formlegri samþykkt á Allsherjarþinginu til undirskriftar og fullgildingar.

Undirskrift er ekki nægileg ein og sér - til þess að alþjóðasamningur öðlist gildi þarf tiltekinn fjöldi ríkja að fullgilda hann – og einungis þau ríki, sem fullgilda slíkan samning, eru bundin af honum að þjóðarétti – nema, eins og fyrr sagði, að um sé að ræða þjóðréttarvenju, áður óskráða eða nýja reglu sem hefur öðlast ígildi þjóðréttarvenju, þá eru öll ríki bundin.

Oft gera ríki fyrirvara við ýmis ákvæði alþjóðasamnings um leið og þau staðfesta hann, þar með lýsa þau því yfir að þau telji sig ekki geta gengist undir þessi ákvæði.

Hér til hliðar er að finna texta ýmissa laga og samninga er varða Ísland og mannréttindi. Texta fleiri alþjóðlegra mannréttindasamninga og yfirlýsinga er að finna á vefsetrinu; Human Rights Education Project.

Mannréttindaskrifstofa Íslands

Mannréttindaskrifstofa Íslands var stofnuð í Almannagjá á Þingvöllum hinn 17. júní 1994, á fimmtíu ára afmæli íslenska lýðveldisins. Skrifstofan er óháð og vinnur að framgangi mannréttinda með því að stuðla að rannsóknum og fræðslu og efla umræðu um mannréttindi á Íslandi. 

Valmynd

Skráðu þig á póstlista MRSÍ

Skráðu þig og fáðu fréttir, upplýsingar um ný verkefni og fleira frá okkur.

Mannréttindaskrifstofa Íslands | Kt. 620794-2019

Túngata 14 | 101 Reykjavík | Sími 552 2720 | info[hjá]humanrights.is

Skrifstofan er opin frá 9-12 og 13-16